Noelle Renée Kovary was een normale tiener tot haar lijf slopende symptomen begon te vertonen die haar leven op de kop zetten. Ze werd gediagnosticeerd met het syndroom van Gitelman, een ongeneeslijke nieraandoening die bij één op de miljoen mensen voorkomt. Door de jaren heen ontdekte ze dat de westerse artsen die haar behandelden zich niet bezighielden met genezen, maar met overleven. De focus leek te liggen op de bijwerkingen verlichten van de vele medicijnen die zij ondertussen nam. Door haar fysieke en mentale pijn vond zij dit niet acceptabel. Ze besloot zich te verdiepen in voeding en beweging om zo mogelijk haar levenskwaliteit te verbeteren. Haar zoektocht bracht haar bij de oosterse geneeskunde en Ayurveda. Geïnspireerd door haar buitengewoon interessante boek, waar ik later uitgebreid op terug kom, schreef ik dit artikel.
Leestip!
Waar is witte salie branden goed voor?
Manuka honing: Waar is dit vloeibaar goud goed voor en hoe herken je the real deal?
Wat is Ayurveda?
Een 5000 jaar oude Indiase geneeswijze die je lichaam en geest in een staat van welzijn en balans brengt door middel van eenvoudige dagelijkse handelingen en voeding. Vandaag de dag krijgt Ayurverdische geneeskunde als alternatieve geneeskunde steeds meer de aandacht. De benaming komt uit het Sanskriet, een oude Indische taal, heilige schrijftaal voor onder andere Hindoeïsme en boeddhisme. Ayurveda betekent letterlijk levenswijsheid. Volgens deze wijsheid is elk individu een unieke creatie van het universum. Voor een evenwichtig leven wordt daarom de spirituele, psychologische en fysiologische wetenschap gecombineerd. Het lichaam kan immers niet los van de geest gezien worden. De methode omvat specifieke werkwijze, recepten, richtlijnen en oplossingen die iedereen kan volgen. Van simpele adviezen tot meer complexe oplossingen, eeuwenoude instrumenten om je lichaam, geest en ziel te genezen. Het is een totaal andere manier van denken in deze door diëten en snelle oplossingen geobsedeerde wereld. Afscheid nemen van ‘ik-doe-maar-wat’ levenswijze in ruil voor een rijker leven.
Nooit meer calorieën tellen, glas wijn laten staan of je favoriete toetje weigeren. Bij Ayurveda gaat het niet alleen om afvallen of meer spieren kweken maar over het begin van een diepe zelfkennis. Hoe consequenter jij in je nieuwe levensstijl staat, hoe diepgaander je zult genezen en hoe ingrijpender transformaties worden. Een praktijk die je dichterbij jezelf zal brengen, zodat jij het beste in jezelf naar boven kunt halen, fysiek, mentaal en geestelijk. Verderop in dit artikel maken we dit concreter.
De drie dosha’s
Om erachter te komen wat ons uniek maakt in deze wereld is het noodzakelijk een diepe duik te nemen tot de kern van je eigen aarde. Volgens Ayurveda bestaan wij uit dezelfde energetische kwaliteiten als de elementen die te vinden zijn in de natuur dus aarde, lucht, vuur, water en ruimte. Deze vijf elementen vormen de drie dosha’s: veta, pitta en kapha. Deze dosha’s zijn aanwezig in ons lichaam, de veranderende seizoenen, het voedsel dat we eten, dingen die wij doen, contacten die wij leggen en de omgeving waarin wij leven.
In het boek Perfect in Balans met Ayurveda staan alle drie de dosha’s uitgewerkt. Ook wordt je geholpen uit te zoeken welk dosha-type jij bent. Dit doe je niet aan de hand van je geboortedatum of dergelijk maar door te kijken naar je fysieke kenmerken, mentale en emotionele kenmerken en gedragsprofiel. Bij elk onderdeel krijg je een heleboel kenmerken met daarbij 3 opties waaruit je kan kiezen. Neem de tijd om doordachte keuzes te maken. De dosha waar de meeste van je antwoorden onder vallen is jouw dosha of dosha’s. Het is goed om te weten dat een zuivere constitutie zelden voorkomt. Dat houdt in dat de meeste mensen 2 dominante dosha’s hebben. Het kan ook dat alle drie de dosha’s even dominant zijn. Dit noemen we ook wel tridoshisch. Je unieke energetische samenstelling helpt je je eigen balans te vinden en te behouden door middel van de juiste voeding en levensstijl. Na de test weet je welke dosha overheersend is bij jou en kun je deze tips toepassen. Hieronder een korte samenvatting ter verduidelijking.
Vata
Uit de analyse is gebleken dat je Vata bent. Dat is jouw dosha. Je gids om de beste versie van jezelf te worden, de weg naar het evenwichtig leven. Bij Vata horen een aantal kenmerken en aanbevelingen vanuit Ayurveda die jouw gezondheid en welzijn positief zullen beïnvloeden.
♦ Elementen: Lucht & ruimte (koud, droog, licht, snel, mobiel, onregelmatig en ruw)
♦ Seizoenen: Late herfst & vroege winter
♦ Lichaam: Slank, kleine vaak donkere ogen, dunne lippen, ruwe huid
♦ Organen: Dunne darm, dikke darm en kanteldarm
♦ Gevoelig voor: Extreem gevoelig voor kou, wind en droog weer
♦ Eet dikke soepen, rauwe biologische zuivelproducten, eiwitten en granen.
♦ Eet geen droog voedsel, beperk je cafeïne-inname en drink geen koolzuurhoudende dranken.
♦ Verminder overtollige stimulatie, inclusief lawaai, afleiding en overactiviteit.
♦ Zoete, zure en zoute smaken krijgen de voorkeur.
Meer tips en diepgang op onderwerpen als spijsvertering en voeding vind je in het boek.
Pitta
Voor Pitta geldt hetzelfde, bepaalde veranderingen of aandacht voor zullen je helpen je beter te voelen. Een aantal van deze kenmerken en praktische tips lees je hieronder.
♦ Elementen: Vuur & water (warm, olieachtig, licht, vloeibaar, mobiel, scherp, nauwkeurig, zacht, glad)
♦ Seizoenen: Zomer
♦ Lichaam: Gemiddeld postuur, blozende teint, middelmatig veel spierkracht, licht huid, warm, moedervlekken en sproetjes, gevoelig voor acne
♦ Organen: Lever, milt, galblaas, maag, twaalfvingerige darm en alvleesklier
♦ Gevoelig voor: warmte en vochtigheid, verbranden gemakkelijk in de zon
♦ Zowel koud als warm voedsel is voor pitta-types, vanwege hun sterke spijsverteringsvuur. Eet geen te kruidig en pikant voedsel.
♦ Eet hoofdzakelijk fruit, groente, bonen en granen.
♦ Neem niet deel aan competitieve activiteiten en bezigheden die zware inspanningen eisen en transpiratie veroorzaken.
♦ Maak tijd en ruimte om te ontspannen in je vrije tijd.
Kapha
Kapha-types hebben ook duidelijke richtlijnen en instructies die het leven bevorderen. Een aantal kenmerken en tips lees je hier.
♦ Elementen: Water & aarde ( koel, nat, olieachtig, zwaar, stabiel, dicht, statisch)
♦ Seizoenen: Late winter & vroege lente
♦ Lichaam: Stevig, breed postuur, soepele gewrichten, dikke huid, goed ontwikkelde borstkas, sterk, welgevormd lichaam, volle wimpers
♦ Organen: sinussen, neusgaten, keel, luchtwegen, longen
♦ Gevoelig voor: overgewicht, koude en vochtige omgeving
♦ Probeer pilates, power yoga, hardlopen, intervaltraining met een hoge intensiteit of dergelijke. Verander je routine om je energie levendig te houden.
♦ Scherpe, bittere en wrange smaken krijgen de voorkeur.
♦ Kies warm, licht en droog voedsel. Een royaal gebruik van pittige kruiden wordt aanbevolen. Groente, bonen en droge granen zijn ook geschikt voor jou. Volle granen, oliën en noten zijn niet aanbevolen. Eet geen zuivel, vlees en zoet voedsel.
♦ Sterke interpersoonlijke vaardigheden en medeleven helpen kapha’s om goede kostwinnaars en managers te zijn.
Ayurvedische keuken
Zoveel opties, zoveel verleidingen. Met als gevolg overgewicht, gezondheidsklachten, onzekerheid waardoor je in een virtuele cirkel beland. Het is lastig je niet eraan toe te geven. Dieet volgen werkt niet. Althans tijdelijk. Bewust omgaan met eten brengt je lichaam in balans. Het eten heeft een grotere invloed op onze fysieke en mentale welzijn dan wij soms denken. Ayurvedische keuken helpt je je lichaam en behoeftes beter te begrijpen.
Voeding als medicijn
Het gebruik van kruiden en superfoods in plaats van voedingssupplementen en diëten. Vraag jezelf af wat het eten dat voor je ligt jou geeft. Kun je hier niet duidelijk antwoord op geven dan is het misschien tijd veranderingen te maken zonder veel geld uit te geven. Supplementen kunnen voedsel niet vervangen in welke mate dan ook. Maar wanneer je voeding op de juiste manier gebruikt kun je hier wel meer uit halen. Zie voeding als je brandstof, want dat is het ook. Als je kijkt naar je dosha en verdiept je in Ayurveda dan zie je beter wat je lichaam nodig heeft. Hoe meer puur het voedsel is dat je eet, hoe beter jij je zult voelen. Je leert dat minder meer is. Meer ingrediënten in het gerecht kan de oorzaak zijn van een opgeblazen gevoel, winderigheid of dergelijke. Hou het simpel.
Ik kan mij goed voorstellen dat Ayurveda voor beginners lastig is. Het kost tijd en moeite dingen te begrijpen zoals ze zijn bedoeld. Maar als het gaat om Ayurvedische voeding gelden er een paar simpele basisregels: Eet zo puur mogelijk en hou het simpel. Dit omdat voeding vaak niet direct een ongezonde reactie geeft, maar juist op lange termijn je lichaam beschadigd. Neem nou vezelrepen. Het is geen echt voedsel. Het bevat weinig tot geen voedingstoffen maar wel toegevoegde suiker. Zie eten als de brandstof van je lichaam. Maar wat bereik je ermee wanneer je het voedt met imitatievoedsel? Vervang de vezelrepen daarom voor fruit. Bessen bijvoorbeeld. Ze bevatten biologisch beschikbare vezels, zitten vol antioxidanten, vitaminen, mineralen, water en vezels. Daarnaast bevatten ze minder suiker en calorieën, Vooral kapha’s en pitta’s zullen dit waarderen.
Wist je dat ghee geweldig is voor mensen met lactose-intolerantie? Dit omdat het melkvet eruit gekookt is waardoor deze boter lactosevrij is. Gebruik jij ook Agave siroop? Vervang deze voor biologische ahornsiroop. Deze siroop wordt veel minder bewerkt en bevat veel antioxidanten en magnesium. Vind je dit niet lekker, ga dan voor rauwe honing. Deze is rijk aan enzymen die goed zijn voor de darmen maar ook antioxidanten en zijn praktisch niet bewerkt. Voeg alleen nooit rauwe voeding toe aan hete voedingstoffen, maar laat het eerst afkoelen. Hierdoor kun je de geneeskrachtige eigenschappen veranderen en dat wil je niet. Kies voor amandelmeel in plaats van tarwemeel. Amandelmeel wordt minder bewerkt, bevat vezels eiwitten en meer gezonde vetten dan wit meel. Vooral goed voor kapha’s onder ons die licht verteerbare koolhydraten nodig hebben. Schrap jam uit je keuken. Commercieel geproduceerde jam die je in de winkel koopt is rijk aan toegevoegde suiker en andere conserveermiddelen. Een gezond alternatief bestaat helaas niet echt dus kies voor geplette bessen. Je kunt chia zaadjes eraan toevoegen waardoor je een jam-achtig mengsel krijgt. Of je moet jam rechtstreeks bij de boer kunnen kopen. En zo worden er in het boek nog veel meer veelgebruikte voedingsmiddelen besproken waarvan jij en ik dachten dat ze gezond zijn. Uiteraard met uitleg waarom het niet gezond is inclusief gezonde alternatieven. Allemaal vrij simpele veranderingen met een groots effect voor je lichaam en gezondheid.
Geïndividualiseerde geneeskunde
Waar het bij Ayurveda vooral om gaat is jezelf niet met anderen vergelijken en naar je eigen lichaam en behoeftes kijken. Dit noemt men ook wel geïndividualiseerde geneeskunde. Dit is het tegenovergestelde van diëten. Je loopt immers meer risico op gewichtstoename en stemmingswisselingen wanneer je je lichaam ontzegt wat het wil. Wanneer je weet wat je mag en kan eten kun je starten met intuïtief eten. Oftewel eten wat en wanneer je wilt. Dit werkt net als omgekeerde psychologie: Nu je alles mag eten, wil je het niet meer. Dit heeft ook te maken met de rare tijd waarin we leven. De tijd waarin we als het ware losgekoppeld leven van onze emoties en zintuigen. We hebben ze immers leren negeren en sturen. Voor de meeste mensen werkt dit echter niet. Het gaat erom dat je, we hebben het vaker gezegd, eten ziet als brandstof. Wanneer je eet met een doel, kijk je er heel anders naar. Het is niet langer nodig een dieet te volgen of je bepaalde etenswaren te ontzeggen. Omschakelen kost echter bloed, zweet en tranen. Het is een proces, maar wanneer je dingen anders wilt zien, zul je veranderingen moeten maken. Je af en toe laten gaan is oké, maar besef wel dat dit geen tijdelijk dieet is maar een leefstijl. Leer de signalen van je lichaam kennen en pak je relatie met eten aan. Leer het verschil tussen emotioneel eten en intuïtief eten. Niet alleen zul jij je beter voelen, maar je lichaam zal je ook dankbaar zijn en andersom.
Het boek Perfect in balans met Ayurveda staat bomvol praktische tips, recepten en eenvoudige aanbevelingen die je kunt toepassen om je energieker te voelen, af te vallen of juist aan te komen, je huidproblemen aan te pakken of misschien je intolerantie. Invloed van eten op vrijwel alles wat wij zijn en hoe wij ons voelen is groot. Leg je er niet bij neer, loop niet mee met de massa, maar luister naar je eigen lichaam en help jezelf.
Fit met Ayurveda
Bij Ayurveda ligt de nadruk niet op afvallen, maar op optimaal genieten van het leven door jezelf te leren kennen. Als dat is wat jij nodig hebt, volgens je dosha, dan zal afvallen vrijwel vanzelf gaan zonder dat jij daar nadruk op legt. Neem een stap (of 10) terug, maak alles weer eenvoudig en volg je adviezen uit het boek en je zult zien dat je exact dat bereikt wat jouw lichaam en geest nodig hebben.
De een valt makkelijker af dan de ander. Dit heeft te maken met het feit dat we allemaal unieke personen zijn en daarmee dus anders. Dit betekent ook dat iedereen een andere aanpak nodig heeft om een doel te bereiken. Of je nou wilt aankomen of afvallen met Ayurveda, je doet dit op een gezonde wijze. Deze richtlijnen worden in het boek uitgebreid besproken, wij vatten het alleen kort voor je samen.
Om je doel te bereik moet je rekening houden met:
♦ Eten: Hou het simpel en eet puur, sla geen maaltijden over. Eet (warm) volgens je dosha en laat diëten en andere trends achterwege
♦ Creëer een routine waarin ook voldoende ruimte is voor jou
♦ Neem voldoende rust
♦ Sport volgens je dosha
♦ Mijd stress ( in het boek Perfect in balans met Ayurveda staat onder andere een fijne ademhalingsoefening oftewel panische ademhaling)
♦ Regelmatig detoxen volgens de Ayurveda regels (check het recept voor milde detoxthee en afslankthee in het boek)
Zelfliefde = tijd nemen voor jezelf
Ik kan het niet vaak genoeg zeggen, maar Ayurveda is een levenswijze waarbij het draait om zelfwaarde, zelfvertrouwen, zelfzorg en zelfliefde. Het is lastig alle ballen hoog te houden en minder gehaast te leven wanneer je verantwoordelijkheid draagt voor je kinderen, baan, partner, het huishouden, familie en vrienden en andere sociale contacten. Tijd en energie vinden om te sporten is er vaak niet. Maar lichaamsbeweging is essentieel voor je lichamelijke en mentale gezondheid. Of het nou gaat om fitnessen, wandelen, dansen of yoga. het doet er niet echt toe, als het maar een belangrijk onderdeel is van je dagelijks leven. Zie het niet als een ‘moetje’ maar als een vorm van zelfliefde. Want hoe meer we van onszelf houden, hoe beter het met ons gaat. En hier profiteert je gezin en je omgeving ook van.
Volgens de schrijfster Noelle Renée Kovary kan bewegen altijd en overal. Velen die de belans hebben weten te vinden waar jij en ik naar op zoek zijn zullen dit ongetwijfeld beamen. Elk beetje telt en daarom hieronder 5 simpele tips die je direct kunt toepassen:
♦ Rek je uit, dans, spring rond en beweeg zodra je wakker wordt
♦ Indien nodig loop of fiets naar je werk of in de pauze
♦ Probeer elk uur 2 minuten alles te laten vallen en te bewegen
♦ Zie bewegen als je pauze, verwerk het in je routine
♦ Doe activiteiten met partner, vrienden of kinderen
Etherische olie
Bewegen is natuurlijk niet het enige belangrijke onderdeel van zelfliefde. Etherische oliën kunnen helpen je emotionele en fysieke lichaam te genezen. Vata’s is gelinkt aan lucht en ether dus de beste opties zijn onder andere lavendel, salie, ceder, vanille, basilicum en patchoeli. Pitta’s zijn vurig dus verkoelende en kalmerende oliën zijn een aanrader. Denk hierbij aan onder andere jasmijn, lavendel, munt, pepermunt, kamille en sandelhout. Kapha’s hebben vooral behoefte aan verkwikkende geuren en een energieboost. Gebruik daarom onder andere zoete sinaasappel, eucalyptus, gember, jeneverbes, kruidnagel en kaneel.
Je kunt deze toevoegen aan je badwater, gebruiken om een eigen luchtverfrisser te maken of ze in de verdunde vorm aanbrengen op je huid. Dit doe je niet zomaar en nooit direct op je huid. Test altijd eerst op een klein stukje van je huid of je bijvoorbeeld allergisch bent voor de essentiële olie die je wilt gebruiken. Daarnaast meng je deze olie altijd met een basisolie door een paar druppels toe te voegen aan bijvoorbeeld olijfolie. Breng dit vervolgens aan op je polsen, voetzolen, slapen of achter je oren.
Zelfmassage
Abhyanga staat voor oliemassage. Het is een vorm van massage die wordt beschouwd als medicinale therapie. Het is namelijk aangetoond dat deze massage diepe, voedende en reinigende effecten heeft op het volledige lichaam. Bij Abhyanga masseer je warme kruidenolie over het hele lichaam voordat je een bad neemt. De voordelen van deze Abhyangra zelfmassage zijn:
♦ De olie helpt om de weefsels van het lichaam te voeden
♦ Stimuleert de organen
♦ Verhoogt de bloedcirculatie
♦ Vertraagt de veroudering
♦ Brengt de drie dosha’s in balans
♦ Verzacht, zuivert en verstevigt de huid
♦ Helpt slapeloosheid te bestrijden
♦ Ontgift het lymfestelsel
♦ Reinigt de lichaamskanalen
Verder lees je in het boek Perfect in balans met Ayurveda onder andere hoe je deze zelfmassage zelf uitvoert, combineert met Oil Pulling, maar ook geweldige schoonheidsrecepten om zelf te maken, hoe een routine creëren je kan helpen te ontstressen en wordt positief denken uitvoerig besproken. Dat laatste vind ik te belangrijk om geen aandacht aan te geven.
Positief denken
Hoe we over onszelf denken beïnvloed hoe wij ons voelen maar ook hoe anderen ons zien en behandelen. Herkenbaar? Hoewel positief denken niet al je problemen kan oplossen helpt het de zaken anders te bekijken. Je ziet sneller oplossingen en mogelijkheden in plaats van problemen. Negatief denken heeft wel degelijk een grote invloed op je kijk op het leven en hoe je met dingen omgaat. Natuurlijk heeft dat met je persoonlijkheid te maken maar het belangrijkste is dat je je hiervan bewust bent, zodat je eraan kan werken. Je kunt je gedachten en instelling namelijk beïnvloeden. Affirmaties zijn stellingen of zinnen die we regelmatig herhalen om onze intentie vast te leggen en veranderingen te maken. Ze kunnen ons helpen om de focus niet van het doel te verzetten. Dagelijks een affirmatie herhalen zorgt ervoor dat de woorden, na een tijd, doordringen tot je onderbewustzijn wat weer je positieve instelling bevordert. Zeker in moeilijke tijden is dit zo ontzettend waardevol. Alles staat of valt met hoe je erin staat
Ayurveda draait om jou
Ik zei het al eerder, maar het is tegenwoordig een flinke uitdaging om de beste variant van jezelf te zijn in dit gehaaste leven in de door trends en diëten geobsedeerde wereld waarin wij als vrouw, als moeder heel veel ballen moeten hooghouden. Je zelfwaarde, zelfvertrouwen en zelfliefde worden van verschillende kanten beïnvloed. Met als gevolg dat we niet happy zijn, niet tevreden met onze uiterlijk, zichtbare en onzichtbare gezondheidsproblemen krijgen. Verandering is lastig maar niet onmogelijk. Daarbij blijft, dat wanneer je verandering wilt zien, je stappen zult moeten maken. Ayurveda kan een gezonde hulpmiddel zijn. Een compleet handboek zelfs. Het helpt je jezelf beter te leren kennen, naar je lijf te leren luisteren, prioriteiten te stellen en maximaal te genieten van het leven. Met als gevolg dat je deze geweldige instelling en kennis weer kunt doorgeven aan je kinderen. Het boek Perfect in balans met Ayurveda van Noelle Renée Kovary is een compleet handboek die je met kennis, praktische tips, richtlijnen en aanbevelingen hierbij kan helpen.
Voor de duidelijkheid, ik zeg niet dat je niet meer de artsen moet opzoeken voor je eventuele klachten. Maar ik geloof wel dat je niet alleen op de artsen en de medische wereld kunt vertrouwen en wachten om de situatie te verbeteren. Zelf je steentje bijdragen zal je leven verrijken wat ook een positieve invloed zal hebben op je gezondheid en welzijn.
Perfect in balans
Noelle Renée Kovary
Uitgeverij Deltas
ISBN 9789044755855